maandag 25 april 2011

La fête du cochon 2011




Het was met veel tamtam aangekondigd, op eerste paasdag zou er weer een varkensfeest worden gehouden in het dorp. Om zeven uur werd ik gewekt door dierengeluiden, maar niet van geknor. Gebalk van ezels vooral. Op het dorpspleintje bleek geen enkel varken aanwezig, hooguit twee speenvarkentjes waarvan je tegen betaling van twee euro het gewicht mocht raden. Voor de rest was het plein gevuld met ezels, de lucht was gevuld met hun odeur. Fransen weten overal een feest van te maken, zelfs als het feestvarken niet aanwezig is. Het werd dus een leuke dag waarbij veel gekassekroet werd en de wijn welig vloeide.
Op zeker moment werd het heel druk bij het gemeentehuisje, alle boeren van de omgeving verdrongen zich bij de deur. Christian wist me uit te leggen wat er gebeurde, er was een belangrijke vergadering. Er lag namelijk een voorstel op tafel om schapen los te laten op de woeste gronden. Zoals bij elk voorstel zijn er altijd wel een paar tegenstanders, dus moest het besluit officieel worden genomen volgens het ons bekende poldermodel. Daarna werd het weer rustig. Hoewel rustig, velen namen de speenvarkentjes in de handen om hun gewicht te taxeren en daarbij maken die beestjes een hevig wiekend geluid. Aan het einde van de dag werd er op het plein een ouderwetse bascule opgesteld om de beestjes nauwkeurig te wegen. Daarna moesten de dames van de administratieve dienst stevig gaan rekenen om de winnaar te bepalen. En wie was de winnaar? Inderdaad ikke. Ik werd daarom de trotse eigenaar van een varken, dat door de dorpelingen meteen "Norbèrt" werd gedoopt. Diverse mensen boden zich spontaan aan om het beestje voor me te mesten. Daar ben ik niet op ingegaan.
De jaarlijkse weegwedstrijd van het varkentje is namelijk om de kas te spekken voor het kinderfeestje dat op tweede paasdag plaatsvindt. Alle kinderen mogen chocolade-eieren zoeken en degene die het goudgekleurde ei vindt, krijgt ook nog eens een mooi kado. Ik wist daarom niet beter om het varken openbaar te verkopen aan de hoogste bieder en de opbrengst in de kinderkas te storten. Het knorrebeest bracht 50 euro op, de kinderen mogen daarom extra veel eieren gaan zoeken.


zondag 24 april 2011

De grote verwarring



Enkele jaren geleden werd ik ergens in midden Frankrijk aangehouden door de gendarmes. Mijn type auto hadden ze nog nooit gezien, zogenaamd ter controle gingen ze eens op hun gemakje het spul onder de motorkap bekijken. Ik was daar geïrriteerd over, ze moeten de mensen met rust laten. Waar komt u vandaan, vroegen ze. Uit Saint Pompon, zei ik eerlijk. Uit waar? Uit Saint Pompon. De magerste van de twee, die met dat snorretje, werd heel erg boos. Wist ik wel wat het betekende om een gendarme in functie impliciet te beledigen? Wist ik wel dat er zware straffen stonden op het geven van valse inlichtingen? En besefte ik wel dat ik mijn mijn onnozele antwoord een officieel onderzoek belemmerde? Mais Saint-Pompon, ça existe, zweerde ik. De dikke van de twee ging naar zijn auto om er de computer te raadplegen. Geen Saint-Pompon te vinden in zijn bestand, dus werd de sfeer er niet prettiger op. Hoe dan ook, er werd een proces-verbaal van gemaakt, ik zou er nog van horen. Later heb ik een door de burgemeester ondertekend en gestempeld document naar de rechtbank in Châteauroux verzonden. Plus een foto van ons stationnetje waarin de plaatsnaam vereeuwigd werd, heel lang geleden, toen ze poep nog met een lange oe schreven. Alles om een strafrechtzaak te voorkomen.

Dit voorval is onderdeel van de grote verwarring die er sinds de uitvinding van het telefoonboek heerst. De telefoonmaatschappij heeft destijds de naam van het dorp veranderd in Saint-Pompont, vermoedelijk omdat men de echte naam niet geloofde. Vervolgens ging iedereen zich trouw op het telefoonboek baseren, totaan Parijs toe. De energiemaatschappij, de GPS, de kaart van Michelin, de officiële regeringsstatistiek, alles en iedereen gebruikt de mismaakte naam Saint-Pompont, dit tot grote ergernis van ons trotse dorp. Wanneer u bij mij op bezoek wilt komen en in uw routemiep de naam Saint-Pompon intypt, krijgt u een foutmelding. Dat maakt alles zeer gecompliceerd. Wil men in Parijs aub de nodige correcties doen? Te laat, zeggen ze daar. Er zijn vele duizenden digitale systemen die onafhankelijk van elkaar opereren, een correctie zou rampzalige gevolgen hebben. En zo gaat het leven verder.

zaterdag 23 april 2011

De frelon ofwel hoornaar



In Zuid-Frankrijk vliegt een wesp rond die veel groter zijn dan we gewend zijn. Het is geen wesp, het is een frelon. In de lage landen heet hij "hoornaar", vrijwel niemand kent hem meer omdat men hem met succes bestreden heeft. De Fransen hebben veel respect voor een frelon, want zijn gif kan dodelijk zijn als hij bijvoorbeeld in een slagader prikt. Mensen met een zogenaamde anafylactische allergie lopen rond met een injectiespuitje in geval ze gebeten zouden worden. De frelon, hij hoort bij het zomerse leven. Je laat hem gewoon zijn gang gaan, want als je hem niet kwaad maakt, is hij niet agressief. Zorg er alleen voor dat hij niet in je broekspijp of in je cola-blikje terecht komt. Ga er in elk geval niet paniekerig naar zwaaien, drink het liefst nooit uit een blikje. En als u er eentje wilt vermoorden, doet dat dan niet in de buurt van een nest want de collega's kunnen te hulp snellen. De frelon is een echte jager die het op individuele insecten gemunt heeft. Wat dat betreft is het een nuttig dier.


Frelon

Sinds een jaar of vijf is er een geheel nieuwe frelon ten tonele verschenen: de Aziatische. En die is een ware ramp. De Frelon Aziatique, die herkenbaar is omdat hij enkele gele strepen minder heeft, maakt enorme nesten hoog in de bomen. Vandaar vliegt hij uit om bijenkorven aan te vallen en kan dan een ware slachting aanrichten. Enkele jaren geleden maakten de boeren nog wel eens de fout om de nesten te vernietigen, met hun jachtgeweren schoten ze erop. De ramp wordt dan pas echt groot, want zo ontstaan er veel meer koninginnen die ieder een nieuw nest maken. Tegenwoordig is het vernietigen van de nesten verboden, je bent verplicht om nesten bij de gemeente te melden, er komen dan speciaal opgeleide brandweermannen aan te pas.


Frelon asiatique

Het afspraakje van de notenbomen


In de lente komen er in de Périgord al rap bladeren aan de bomen, begin april is de natuur al een lust voor het oog. Behalve de honderdduizenden notenbomen, die doen dan altijd alsof het nog winter is. En dan plotseling, van de ene dag op de andere, verandert dat. Gisteren heb ik dat fenomeen eens bestudeerd. De notenbomen, allemaal tegelijk, ontloken binnen een tijdspanne van nauwelijks twee uur. Het lijkt wel of ze een gezamenlijk afspraakje hebben gemaakt om dat te doen. Niet verwonderlijk, want ze zijn allemaal familie van elkaar.

donderdag 21 april 2011

Duimen voor de stokerij



Sinds de oude monsieur Terral enkele jaren geleden overleed, hebben zijn dochter en kleinzoon de mobiele stokerij overgenomen. Bijna nergens in Frankrijk is zo'n geval nog te zien, maar rond Saint-Pompon rijdt men het gevaarte nog steeds rond. Waarom zijn deze stokerijtjes zo zeldzaam geworden? Dat komt door de wet, die zegt dat de vergunning alleen van vader op zoon kan overgaan. Is er geen opvolger dan wordt de vergunning ingetrokken en de stokerij vernietigd. Moeder en kleinzoon Terral leven op dit moment in angst. Ze hebben de stokerij voortgezet, maar op elk moment zou de douane kunnen komen om er beslag op te leggen. Monsieur Terral had immers geen zoon, alleen een dochter. En daar voorziet de oude wet niet in. Laten we allemaal duimen dat ook in dit geval man en vrouw worden gelijkgeschakeld. Als dat niet het geval is, zou je denken, stap je naar de Europese rechter om gelijk te krijgen. Maar vergeet niet dat het hier om eenvoudige boerenmensen gaat die vermoedelijk niet eens weten dat er een Europese rechter bestaat. Ja, laten we allemaal duimen. Er is al zo veel vernietigd, verloederd en afgedaan. Er bestaan al zo veel tradities niet meer. Duimen, duimen, duimen.

Deze middag gaat de stokerij op stal, het seizoen zit erop. In oktober zal alles weer opnieuw beginnen. Ditmaal ook met experimenten, want ik ga proberen om 150 kilo sinaasappels mee naar Saint-Pompon te nemen. Of citroenen. Liefst ongewaxte. Die mogen (door onze vrienden van Rungis AGF ?!) in helften of kwarten gesneden worden opgespaard in enkele tonnen met schroefdeksel, want het fruit moet voor het stoken gefermenteerd zijn. Ben nu alvast benieuwd welk nieuw "hoestdrankje" komend najaar kunnen brouwen...

dinsdag 19 april 2011

Het wordt weer feesten



Toen ik gisteren in Saint-Pompon arriveerde, riepen de pamfletten me toe. Op 24 april wordt het varken gevierd. Hoewel, la fête du cochon van vorig jaar in het achterhoofd vermoed ik op het feest slechts weinig varkens te zullen aantreffen. Hooguit zullen er drie knorrebeesten te zien zijn, plus de een of andere worstenmaker. Geeft niet, het gaat de Fransen om een aanleiding tot feesten en dan is elk excuus goed genoeg.



Maar er hangen in het dorp nog meer posters. Voor degene die niet van varkens houdt, is er op 1 mei het omelettenfeest in het gemeenschapshuis. Aperitief, charcuterie, omelette met salade, kaas, pâtisserie en koffie, wijn inbegrepen, gaat slechts 8 euro kosten, kinderen betalen slechts 3 euro. Waar vind je zulke modeste tarieven nog?



Belieft u geen varken en bent u evenmin gesteld op een omelet, dan is er nóg een poster die de aandacht trekt. Op 11 mei, wederom in het gemeenschapshuis, kunt u terecht met uw problemen aangaande het ouder worden. Op het betreffende pamflet is een foto afgedrukt van twee mensen, hij met prostaat- en zij met plasgootjesproblemen, die wuivend van jolijt door het leven gaan. Ze trotseren de branding dat het een lieve lust is, op weg naar de slaapkamer waar hen een welverdiende gemeenschap wacht. Verdomme, zelfs als je twintig bent, wil je deze séance niet missen. Want laten we eerlijk wezen, we kennen weinig jongeren die met de vitaliteit behebt zijn als op de poster is afgebeeld. Nondeju, was ik maar alvast oud, ik ging die gratis séance niet missen!

maandag 18 april 2011

Pastis flesjes



Een goede vriend zei ons vorige week dat hij op zoek was naar specifieke waterflesjes die men in Franse café's op tafel zet bij een glas pastis, maar ze nergens kon vinden. We beloofden hem om er naar uit te zien, gisteren bezochten we diverse Franse rommelmarkten en vonden er maar liefst vier. We zullen ze straks meenemen naar het noorden. Het doet altijd plezier om iemand een plezier te doen.

donderdag 14 april 2011

Lauzes





In grote delen van Frankrijk werd vroeger uitsluitend met natuurlijke materialen gebouwd. Stenen lagen overal en bomen waren nooit ver weg. Manuren kostten daarentegen helemaal niets, want niemand had veel te doen. Bakstenen en dakpannen komen uit een fabriek en moet je betalen, dat konden alleen de rijken (zoals de overheid) zich permitteren. Gelukkig is er nog veel bewaard gebleven en mogen we volop genieten van de natuurlijke bouwmaterialen. De typische dakbedekking die vroeger werd gebruikt, bestaat uit "lauzes". Dat zijn platte stenen die in de natuur bij elkaar werden gesprokkeld. Als de steen maar plat genoeg is, heb je geen dure dakpannen nodig. Anderzijds wegen de lauzes gigantisch veel, zodat je een zeer zware dakconstructie nodig hebt.
In het dorpje Meyrals, vlak achter Saint-Cyprien, zag ik noeste werkers bezig met de restauratie van zo'n klassiek dak. Fantasisch om te zien. Fantastisch ook dat huizenbezitters kosten noch moeite sparen om de tradities in ere te houden. Volgens de burgemeester gaat het in dit geval over een Belgische eigenaar.

dinsdag 5 april 2011

De lamproie en zijn anadrome vriendjes

In de Dordogne vind je drie vissoorten die eigenlijk zeevissen zijn, maar om als volwassene naar de rivier komen om er te paaien. In de natuurkunde worden dat anadrome soorten genoemd. We spreken hier over de Alose (elft), de Saumon (zalm) en de Lamproie (prik). Lange tijd zijn ze op de Europese rivieren niet te zien geweest, dit vanwege de stuwdammen en watervervuiling. Gelukkig zijn de stuwdammen tegenwoordig voorzien van vistrappen, waarlangs de vis naar boven kan springen. En er is geen schonere rivier te vinden dan de Dordogne. Deze ontspingt in La Bourboule (Auvergne) en komt onderweg geen industrie tegen.



De zilverkleuruge elft is een haringachtige die na zeven jaar volwassen is. Op zee heeft hij in grote scholen op kreeftachtige prooien gejaagd, als hij de rivier opkomt is hij solitair. De eitjes worden aan de luwe kant van een rivierbocht los afgezet, waarna de elft nog een tijdje blijft rondhangen. Vervolgens sterft hij van ouderdom en drijft dan op de rivier. Er zijn wel eens toeristen die in paniek de gendarmerie bellen omdat ze op de rivier een grote vissensterfte zien. Dit is dus een normaal verschijnsel. De jonkies zorgen dat ze goed aansterken en trekken naar zee.



De zalm heeft ongeveer dezelfde leefwijze, hoewel hij al na drie tot vier jaar op zee volwassen is. De paaigrond is precies dezelfde plek als waar hij geboren is, meestal heel dicht bij de rivierbron. Eenmaal op de rivier eet hij nauwelijks meer. Na het paaien sterf het dier van uitputting. De zalm zwemt vooral in supermarkten.



De prik ofwel lamprei is een verhaal apart. Het is een monsterlijk prehistorisch wezen. Zijn mond is een zuignap met gemene tandjes rondom. Hiermee klampt hij zich aan een grote vis vast om bloed te zuigen. Met name in de buurt van Bordeaux is de lamproie een culinaire specialiteit. Omdat hij boordevol bloed zit als hij de rivier opkomt, wordt het vele bloed gebruikt om er een saus van te bereiden. De vis zelf wordt geroosterd op een vuurtje van wijngaardsnoeisel.







Lamproie à la bordelaise
Benodigd voor 6 personen: 1 lamprei van 1500 g, 1 fles stevige rode wijn, 2 kg prei, 6 gehakte slalotten, 6 kleine uien, 2 plakken gedroogde ham in linten gesneden, 2 gesneden wortelen, 3 teentjes fijngesneden knoflook, bouquet garni, 1 eetlepel bloem, 1 eetlepel maïzena, 1 theelepel poedersuiker, 1 bouillonblokje, 1 reep pure chocolade, 5 gewelde pruimen uit Agen, scheutje cognac, zout, peper, olie.

Van het bloed van de lamprei op. Snijd het monster (zonder kop) in stukken van 6 cm en laat die in de wijn marineren. Laat de sjalot, ui, ham, look, prei en wortel aanbakken in een pan. Voeg zodra het begint te bruinen de bloem toe en schud goed op. Voeg de suiker toe en laat carameliseren. Voeg de wijn van de marinade bij met het bouillonblokje, zout en peper en laat 45 minuten op een zacht vuurtje reduceren. Laat in deze saus de pruimen 15 minuten koken, voeg dan de vis toe en laat wederom 15minuten koken.
Doe de maïzena, de cognac en het bloed in een kom, samen met de gesmolten chocolade. Roer goed door en voeg aan de saus toe. Laat nog 10 minuten zachtjes pruttelen onder regelmatig roeren. Serveer met lekkere patatten.

vrijdag 1 april 2011

Lente

Het is nu nog lente in Saint-Pompon. Hoewel de natuur hier al een stuk verdert is dan in het noorden, dit omdat het 's middags al vlot boven de 20 graden wordt, is alles nog een beetje triest. Weldra gaat dat helemaal veranderen. Dat komt goed uit want ik heb me voorgenomen om binnen een paar weken weer die kant op te gaan.